Concept. Versie 2 d.d. 19 september 2025.

Dit artikel is in ontwerp. Hopelijk krijgen we van oud leden en/of andere personen nog informatie en/of foto's zodat we een gedetalieerd verhaal kunnen maken over de historie van de Rijkspolitie Post Duiven.  Dus mocht er na het lezen van dit artikel weer herinneringen boven komen geef die dan door via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Want alleen samen kunnen we er echt iets moois van maken.

Rijkspolitie in de gemeente Duiven (1945 – 1994).

Organisatie en huisvetsing tot 1955.
Door het Politiebesluit van november 1945 ontstonden er twee soorten politie in Nederland: De Gemeentepolitie en het Corps Rijkspolitie. Het Corps Rijkspolitie werd opgericht op 11 november 1945 bij de inwerkingtreding van het Politiebesluit 1945. Het landelijke corps nam bij haar oprichting een gedeelte van de politieorganisatie uit de Tweede Wereldoorlog over. Model stond de toenmalige organisatie van de marechaussee, zoals die in 1943 door de samenvoeging van de tot dan toe bestaande Koninklijke marechaussee, het Korps Rijksveldwacht en de gemeenteveldwachters was ontstaan. Het corps Rijkspolitie werd gesplitst in 5 gewesten met tezamen 21 districten. Het Corps Rijkspolitie was verantwoordelijk voor de politiezorg in alle gemeenten met minder dan 25000 inwoners en ressorteerde rechtstreeks onder het Ministerie van Justitie.

Bij de inwerkingtreding van de Politiewet 1958 veranderde de naam “Corps Rijkspolitie”  in “Korps Rijkspolitie”. Ook de organisatiestructuur werd gewijzigd in die zin, dat - van onderaf beginnend - in beginsel werd uitgegaan van een landgroep als eenheid voor een gemeente, met de mogelijkheid om kleinere gemeenten als posten onderdeel van een groep te doen zijn. Per gemeente waren er één of meerdere Posten met één postcommandant meestal een zogenaamde eenmansposten. In de gemeente Duiven was er één Postcommandant in de woonplaats Duiven en tot 1957? één Postcommandant in Groessen. 

De Landgroep Zevenaar bestond uit de Gemeente Zevenaar, Duiven en Westervoort. Het Groepsbureau stond in Zevenaar. De Landgroep Zevenaar behoorde tot 1 juni 1969 tot het District Doetinchem. Na opheffing van het District Doetinchem werd deze groep toegevoegd aan het District Nijmegen. De Landgroep Zevenaar bestond toen uit de Gemeentes Zevenaar, Duiven en Westervoort. Vanaf 1946 was de groep Zevenaar gevestigd in het gebouw aan de Spoorwegstraat 11. Daarvoor was de groep in een deel van de marechausseekazerne gevestigd. Adres ?. Het perceel aan de Spoorwegstraat 11 was oorspronkelijk bestemd om dienst te doen als opvanghuis voor vluchtelingen uit Duitsland. In april 1970 verhuisde de Groep Zevenaar naar het voormalige hotel "Benen" op de hoek van de Vondellaan en de Babberichseweg op nr. 1. Eind 1973 werd er een nieuw groepsbureau in gebruik genomen aan de Didamseweg 94.

Toen in 1974 in Zevenaar de grens van 25.000 inwoners werd overschreden moest op 1 oktober 1974 de politietaak voor de Gemeente Zevenaar over naar het Gemeentepolitiekorps Zevenaar. Aangezien het Gemeentepolitiekorps eerst nog moest worden geformeerd, heeft het tot 1 juli 1975 geduurd voordat de politietaak van de rijkspolitie werd overgenomen. In die tijd vond er een herschikking plaats binnen het District Nijmegen. Vanaf 1 oktober 1974 behoorde de Post Duiven tot de Landgroep Didam. Onder deze Landgroep behoorde op dat moment de gemeenten Didam, Duiven, Westervoort en Angerlo. Het Groepsbureau was gevestigd aan de Raadhuisstraat 8 en vanaf 1987 aan de Kerkstraat 47 te Didam.

Foto 1 groepsbureau Zevenaar. Het voormalige groepsbureau van de landgroep aan de Ringbaan Zuid te Zevenaar gefotografeerd in mei 2017. Het toenmalige adres was Spoorwegstraat 11. Het perceel zou in 1948 gebouwd zijn. Het is omstreeks 1953 door de groep Zevenaar van de Rijkspolitie in gebruik genomen.

Postcommandanten (voorzover bekend) voor de post Duiven waren vervolgens:  Vossenberg,   Veltink, ( van Schaikstraat / later naar de dienstwoning aan het Buske)  Foppen, Berkelder, Oude Vrielink,  Jacobs, Heuvink, Koster, Veurink, en Goeyen en voor post Groessen: Vermeulen en Steerneman.   Geen postcommandant maar wel werkend en woonachtig in de kerkdorpen Loo en Groessen waren o.a. de wachtmeesters  Scheers, (Prinsstraat Loo ) en van der Linden (rijtje huizen van de gemeente aan  Achtergaardsestraat Groessen).

van Schaikstraat 5 te Duiven. Postcommandant Duiven F.G. Veltink was hier woonachtig tot hij in 1955 verhuisde naar een dienstwoningen aan het Buske 22 te Duiven.


Tekening van perceel Achtergaardsestraat 1 te Groessen. Woonhuis van Postcommandant Groessen owmr. Th.H. Vermeulen alwaar hij van 1963 tot 1957 bureau aan huis had.

Postcommandanten Duiven en Groessen.

 
Foto 3 a. Foto gemaakt in de voortuin van het woonhuis van Postcommandant Groessen owmr. Th.H. Vermeulen Achtergaardsestraat 1 te Groessen. Links owmr. Vermeulen rechts wmr.I. A. den Dunnen. Het pand op de achtergrond is Achtergaardsestraat 2 te Groessen.

Foto 3 Tekening van het pand aan de Achtergaardsestraat 1 waar Postcommandant Vermeulen bureau aan huis had. De tekening zou gemaakt zijn in de periode dat Vermeulen daar woonde. Recht de Dorpsstraat wat toen nog een zandpad was.

Huisvesting vanaf 1955.
Tot 1955 was er geen politiebureau in de gemeente Duiven. De postcommandanten hadden wel een bureau aan huis en een bordje aan de voordeur met de tekst “Rijkspolitie Postcommandant”. Het meeste werk werd echter verricht in of vanuit het groepsbureau in Zevenaar.

in 1955 kreeg de Post Duiven de beschikking over een relatief klein maar nieuw Politiebureau aan het Buske 22. Vanaf dat moment waren er buiten de Postcommandant Veltink één of meerdere politiemedewerkers aan het bureau verbonden. Bij de opening waren dat voor zover bekend: de wachtmeesters A. den Dunnen en M.A. van der Linden. Het gebouwtje bestond uit twee kleine werkkamers en een cel ( met toilet; oorspronkelijk nog zonder riolering zodat medewerkers noodgedwongen de emmer met uitwerpselen van een eventuele arrestant dagelijks moesten legen). De werkkamer waarin overdag een medewerker aanwezig was voor het ontvangen van bezoekers, het verrichten van administratieve zaken en het bedienen van telefoon en portofoon werd de Plantonkamer genoemd. Verder was er een garage en waren er twee dienstwoningen. De linker grootste woning was van de Postcommandant, met een doorgang naar het bureau. 

Wonen in een dienstwoning was wel goedkoop maar kende verplichtingen. Indien er geen bezetting was moest de dienstwoning-bewoner bezoekers te woord staan, de telefoon beantwoorden en een evt. arrestant bewaken en verzorgen. De arrestant at “met de pot mee”.  Het belletje van de cel en de voordeurbel  kon worden doorgezet naar de dienstwoning. Vaak was deze dienstwoning dan ook voorzien van dikke goed sluitende overgordijnen zodat men niet kon zien dat er iemand aanwezig was, in de hoop dat zo min mogelijk mensen buiten diensttijd aanbelden. Toen de postcommandant ging verhuizen is de eerste woning bij het postbureau getrokken omdat het bureau te klein werd voor het steeds uitbreidende personeelsbestand.

Het wonen in een dienstwoning was meestal wel goedkoop maar zeker geen luxe. Indien het bureau onbezet was kwamen diversen zaken voor rekening van de bewoner. Zoals o.a. het te woord staan van bezoekers en het beantwoorden van de telefoon. Indien er een arrestant in de cel verbleef moest deze ook bewaakt en verzorgd worden. De cel had een belletje die kon worden doorgezet naar de dienstwoning. Hetzelfde gelde voor de voordeurbel van het bureau. Wat eten betreft was het gebruikelijk dat de arrestant met de pot mee at uiteraard wel in de cel.

Vaak waren deze dienstwoningen voorzien van dikke goed sluitende overgordijnen zodat als die dicht waren men van buiten niet kon zien of er iemand aanwezig was. Op de hoop zo min mogelijk mensen aan de deur te krijgen buiten diensttijd. 

Het bureau en de dienstwoningen waren in beheer bij de Rijksgebouwendienst maar kleine klussen zoals schilderen, behangen en andere kleine klussen werden meestal door de politiemensen zelf verricht omdat hiervoor gewoon geen geld beschikbaar was. Er was meestal wel een “rijks poetsvrouw” in dienst voor het schoonmaken van het bureau. Toen de Gemeente Duiven rond 1975 werd aangemerkt als groeigemeente groeide ook het aantal medewerkers van de Post Duiven. Hierdoor ontstond er in de jaren zeventig al gauw een ruimtegebrek waarom de linker dienstwoning bij het bureau getrokken.
Begin jaren 90 is het Postbureau verplaatst naar het pand aan de Rijksweg. Ook hier was de reden dat er te weinig ruimte was in het bureau aan 't Buske omdat er toen rond de vijftien politiemensen werkzaam waren. In gebruik tot 1-4-1994.

Foto 4 bord Postcommandant

Foto 5 bureau aan het Buske te Duiven.

Foto 12 tekening bureau. Indeling van het Postbureau Duiven aan 't Buske. Het bureau was voorzien van een cel met toilet. In de eerste jaren was deze nog niet aangesloten op de riolering. Links op de tekening iets boven het midden zat een put in de tuin. Daarin stond een emmer waarin de uitwerpselen terecht kwamen. Indien er een arrestant was moest een lid van de Post deze dagelijks legen. Later is deze aangesloten op de riolering.
Het jaartal van deze tekening is niet bekend. Het moet het moment zijn dat de riolering werd uitgebreid. Rechts de twee dienstwoningen links voor de Postcommandant en recht een wat kleinere voor een wachtmeester want verschil moest er zijn. Deze tekening is kennelijk van het moment dat de riolering is aangesloten want die is wel zichtbaar op de tekening. Het bureau had een vaste doorgang naar de dienstwoning naast het bureau waar de postcommandant woonde. Een van de werkkamers van het bureau was ingericht als plantonkamer. Dat was een ruimte waar een medewerker, de Plantonnist, tijdens de dagdienst aanwezig was om bezoekers te ontvangen en de telefoon en portofoon te bedienen en ander diversen bureauwerkzaamheden.

In die tijd was de dienstuitvoering van een Post was nagenoeg geheel selfsupporting. Dat betekende dat alle politiemedewerkers in hun standplaats moesten wonen en telefonisch aangesloten waren op de centrale van het groepsbureau. Indien een politiemedewerker TW (telefoonwacht thuis) had, ontving hij middels doorschakeling van de centrale thuis tussen 18.00 en 08.00 uur alle meldingen die gedaan werden via het lokale politienummer.
Via de meldkamer kon dan de surveillance bereikt worden of in het uiterste geval moest er zelf actie ondernomen worden.
Daarnaast moest de TW-er ook alle privégesprekken van zijn collegae doorverbinden; die waren immers allen aangesloten op deze centrale. TW (telefoonwacht) betekende ook dat je constant in de buurt van de telefoon moest zijn. Privézaken zoals boodschappen doen of naar een verjaardag gaan etc. was dus niet mogelijk.

Later werd er gebruik gemaakt van een antwoordapparaat waarmee binnengekomen gesprekken werden doorverbonden naar het Groepsbureau te Zevenaar of het Districtsbureau in Nijmegen. Eind jaren ’70 kwam daar een einde aan en moesten de burgers na 18.00 uur rechtstreeks naar de meldkamer in Nijmegen bellen.

De ‘bedrijfsslogan’ bij het Korps Rijkspolitie, zoals men dat tegenwoordig zo zou noemen, luidde: ‘plichtsgetrouw en steeds paraat’ en zoals zo vaak bij de politie aangevuld met een tekst: ‘aan het antwoordapparaat’

Rijkspolitiemensen werden geacht in hun bewakingsgebied te wonen. Daarbij kregen zij van de gemeente vaak voorrang tot het verkrijgen van een gemeentewoning of indien aanwezig een dienstwoning. De laatste waren direct verbonden waren aan het politiebureau. Dat dat meestal niet makkelijk ging blijkt uit een artikel uit het rijkspolitieblad “RP-magazine” van jan 1981.

Onverklaarbaar bewoond.
Met vliegend vaandel en slaande trom werd in het voorjaar van 1980 een nieuwe wachtmeester op de post Duiven binnengehaald. Er was zelfs al voor een woning gezorgd. Met zijn vrouw zou hij het optrekje naast het postbureau gaan bezetten. Maar voordat hij 'ja' zei tegen dit grootse aanbod, nam hij eerst zelf maar eens poolshoogte. „Het kon beter", oordeelde het echtpaar toen ze het perceel hadden geschouwd. „Geen bezwaar”, zei de Dienst van de Rijksgebouwen. Die woning wordt vergroot, die gaan we verbouwen. Er komt een hele nieuwe keuken bij aan, en de kamer wordt met de oude keuken groter voortaan". Aldus een strofe uit het rijm dat het personeel van de post Duiven ons stuurde. Het echtpaar zei daarom de huur van hun woning in Apeldoorn op. Het eerste foutje. De verbouwing ging niet door. Zelfs niet op korte termijn. „Typisch het Rijk. Dat zijn we zo gewend." „De ene keer geen materiaal, de andere keer geen cent." Voor de wachtmeester zat er na afloop van de huurtermijn in Apeldoorn niets anders op dan toch maar te verhuizen. En zo kwam het gezinnetje terecht in een slaapkamertje op de bovenverdieping van hun nieuwe stulp, tot de verbouwing achter de rug zou zijn. Er was een lichtpuntje: ze hadden goede buren. De RP'ers, die dagelijks het postbureau bemanden, leden met hen mee. Ze vreesden: „Straks gaan ze je beneden verdieping kraken, We moeten het voor de krakers onaantrekkelijk maken." De gemeente bood de helpende hand en bevestigde borden 'onbewoonbaar' aan het pand. Na maanden kwam dan toch de aannemer. Een ding was jammer: er stond geen gas en elektra in het bestek. Daarom opnieuw een beroep gedaan op de buren. „Vijf weken lang werden soep, vlees, stamppot en zo bereid in het postbureau". Inmiddels is de woonellende in Duiven waarschijnlijk achter de rug. Als Rijksgebouwendienst doen wat ze beloven, woont de wachtmeester sinds de Kerst niet alleen meer boven".  Einde artikel uit RP magazine van januari 1981.

Foto 9. Het is niet duidelijk te zien maar boven de ramen van de onderverdieping waren boorden bevestigd met de tekst "Onbewoonbaar verklaarde woning"

Diensten en werkzaamheden.
Doorgaans werden er dagdiensten gedaan van 9 uur, later teruggebracht van 8½ naar 8 uur. De aanvankelijke nachtdiensten waren van 02.00 tot 06.00 uur, hetgeen betekende dat de resterende uren dezelfde middag gedaan moesten worden. Zulke gebroken diensten kwamen ook voor bij de avonddiensten, bijvoorbeeld ochtend/avond. De tijden van de avonddiensten waren divers, doordeweeks vaak solo-surveillances tot 22.00 uur, in de weekenden tot 02.00 uur.
Laten kwam er een 24-uurs dekkende surveillance, namelijk 00.00-08.00, 08.00-15.00 en 15.00-23.00 uur. In de jaren ’80 werden deze tijden weer gewijzigd naar noodzaak en effectiviteit. Deze diensten werden verricht door personeel van de gehele groep.

De verkeerssurveillance binnen de gemeente Duiven op de autosnelweg A12 werd verricht door de Algemene Verkeersdienst te Driebergen en op de provinciale wegen door de Verkeersgroep Rijkspolitie te Nijmegen. De afhandeling van de verkeersongevallen op deze wegen werd verricht door personeel van de betreffende Landgroep.
Surveillances werden in eerste jaren uitgevoerd te voet of met de fiets en indien aanwezig een motor met zijspan. Omdat er toen nog geen sprake was van mobiele verbindingen tijdens de surveillance dienden op bepaalde vaste tijdstippen postpunten ingenomen te worden. Vaak waren dat bedrijven of instanties waar een telefoon aanwezig was  (bijvoorbeeld tijdens de nachtdiensten bij een bakker), zodat de postende politiemensen bij incidenten gewaarschuwd konden worden door de meldkamer. Pas later kreeg men de beschikking van een mobilofoon en portofoon datum???????

Naast het verrichten van surveillance ging een groot deel van de tijd op aan het afwerken van schriftelijk werk, dat vanwege de generale taakstelling een grote diversiteit kende. Daarvoor waren de nodige Olivetti-typemachines ter beschikking en moesten processen-verbaal middels zogenaamd doorslag- en carbonpapier in drievoud worden ingeleverd, waarna een strenge controle volgde van meestal de opperwachtmeester (d’n opper). Fouten (kennelijke type of schrijffouten) konden in de kantlijn hersteld worden. Maar bij meer dan drie fouten mocht je helemaal opnieuw beginnen. Foto 10 Olivettis

Alle meldingen werd geregistreerd in het zogenaamde mutatieregister oftewel het rapporten-boek. Dit waren losbladige formulieren met 4 vakken voor meldingen, die opgeborgen werden in een ringband. De groepscommandant of postcommandant besprak nagenoeg alle meldingen vaak op maandagochtend met de burgemeester want die was immers hoofd plaatselijke politie wat betreft de openbare orde in zijn gemeente. Begin jaren ’80 werden de eerste computers geleverd en werd de eerste stap gezet van de automatisering. Maar het zou nog zeker een jaar of tien duren voordat er voldoende computers waren en al het personeel was opgeleid om met de computers te kunnen werken.

Foto 11 bureau Rijksweg.

Eerste vrouwelijke wachtmeester bij de Post Duiven. De Geest?????????

Owmr. de Goeyen 1990 - ?

Owmr. Jacobs 1975-1989

Voertuigen.
In de begin jaren had men op een post alleen de beschikking of fietsen en motoren. In de loop der jaren werd het voertuigenpark uitgebreid. Allereerst kwam er de GSA (groepssurveillanceauto), een Volkswagen bus met de nodige uitrusting en een ULM (Ultra Licht Motorrijwiel), eerst van het merk DKW en later Sparta. Van de motor met zijspan werd in de laat jaren ’60 afscheid genomen en kwam er de KSA (kleine surveillanceauto), aanvankelijk een blauwe Volkswagen Kever, gevolgd door de  blauwe Fiat 127, met  in de jaren ’80 de Volvo 340 en 440. De Fiat 127 was zo klein dat grote Rijkspolitie manen moeite had om met deze auto veilig te rijden. Daarom kon men officieel ontheffing krijgen om in dit voertuig te (moeten) rijden. In Duiven waren twee politiemensen die zo’n ontheffing hadden. Ook ware er op de post enkele dienstfietsen beschikbaar.
In de jaren ’70 de werden de onopvallende surveillanceauto (OSA) geïntroduceerd. Zoals een Volkswagen Kever of een Fiat 127. 

Foto. De GSA van de post duiven.
Klein onderhoud aan de voertuigen werd veelal door de politiemensen zelf verricht, die op het dagrooster (DARO) de code Z1 meekregen. De uitrusting van de voertuigen diende gecontroleerd en aangevuld te worden, de acculampen met verwisselbare voorzetschijf (rood, geel of groen), werden opgeladen en uiteraard dienden de voertuigen gewassen te worden. Meer dan eens eindigde het klein onderhoud in een onderling watergevecht!  Het onderhoud van de voertuigen was in handen van de PTD (Politie Technische Dienst) en de verbindingen van de PVD (Politie Verbindingsdienst), beide gevestigd in Arnhem waar alle Rijkspolitie-onderdelen van Oost-Nederland naartoe moesten.

Regelmatig werden er zogenaamde verbindingdagen georganiseerd. Wie kan ons hier meer over vertellen.

Namen ? Wie kan ons vertellen ter ere waarvan deze foto is gemaakt.

Op 1 april 1994 vond er een grote nationale politiereorganisatie plaats. Zowel het Korps Rijkspolitie als de diverse gemeentepolitie korpsen werden opgeheven om samen op te gaan in 25 regio korpsen waardoor een hele andere organisatie. De Post duiven viel vanaf dat moment onder het District de Liemers (gevestigd te Zevenaar) van het Korps Gelderland Midden.

Door diversen reorganisaties is de reorganisatiestructuur diverse keren gewijzigd.

Zie ook de  pagina van de Landgroep Zevenaar  en de pagina van de Landgroep Didam